محمدرضا طاهریان
مردی برای تمام فصول/ گفتگو با دکتر محمدرضا طاهریان از سایت دندانه
دکتر سیامک شایان
عضویت در هیات مدیره انجمن دندانپزشکی ایران، ریاست هیات مدیره تعاونی دندانپزشکان ایران، مدیرمسئول و سردبیر ماهنامه دندانپزشکی امروز، سردبیر خبرنامه انجمن دندانپزشکی ایران و نشریه علمی انجمن، راه‌اندازی کلینیک درمان رایگان برای کودکان نیازمند و معلول ذهنی، راه‌اندازی گالری هنری مینا، انتشار کتاب‌های دندانپزشکی، راه اندازی موزه تاریخ دندانپزشکی، ریاست کمگره ۴۸ انجمن دندانپزشکی ایران، سرودن شعر و انتشار دو کتاب مجموعه اشعار، همکاری در ساخت فیلم، انتشار مقالات و نقد ادبی در نشریات معتبر ادبیات، … این گوشه‌ای از کارنامه کاری مردی شصت و سه ساله است که بیشتر عمر خود را در در حوزه دندانپزشکی و فعالیت‌های اجتماعی صرف کرده است و علی‌رغم انکه گرد سپیدی به موهایش نشسته هنوز خیال بازنشستگی ندارد و مشتاق است برای خواندن و سرودن و فعالیت‌های صنفی و اجتماعی؛ مردی برای تمام فصول.
* اجازه بدهید از زمان فارغ التحصیلی شما شروع کنید ، چه سالی فارغ التحصیل شدید ؟
سال ۱۳۵۵از دانشکده دندانپزشکی مشهد فارغ التحصیل شدم و بعد از آن به خدمت سربازی در بیرجند رفتم و بعد از آن هم به تهران آمدم و شروع به کارو فعالیت کردم
* پس تحصیل شما در مشهد سر منشا تشکیل حلقه‌ی مشهدی‌ها و ورود به شرکت تعاونی دندانپزشکان ایران بود؟
من زمان دانشجویی نماینده ی دانشجویان بودم.ابتدا نماینده کلاس خودمان شدم وبعد نماینده کل دانشجویان سال اول. حتی به خاطر فعالیت های دانشجویی یک سال از تحصیل محروم شدم. ارتباطات زیادی با دوستان فارغ التحصیل مشهد داشتم در همان زمان ها صحبت شد که در تعاونی فعالیتی داشته باشیم و به اتفاق دوستان در انتخابات تعاونی شرکت کردیم و انتخاب شدیم. سال ۱۳۶۴ بود که رئیس هیئت مدیرتعاونی شدم.
ما اگر اول با مشهدی‌ها کار کردیم چون عده‌ای بودیم که همدیگر را می‌شناختیم ولی در سال‌های بعد همکارانی از دانشگاه‌های دیگر نیز به ما پیوستند. اگر من الان دارم جلوی شما صحبت می کنم فقط به عنوان یک نماینده هستم و همه به اندازه من وشاید هم بیشتر تلاش کرده اند.
* شرکت تعاونی در طی این سال‌ها چه فراز و فرودهایی را تجربه کرده است؟
در زمان جنگ تعاونی با یک سهام هزار تومانی و تعدادی اعضا شروع به فعالیت کرد. در دوران جنگ حمایت از تعاونی ها خیلی جدی‌تر بود و حضور مردم در تعاونی‌ها برای توزیع خیلی اهمیت داشت. درصدی از واردات مواد دندانپزشکی به تعاونی ما برای توزیع تعلق می‌گرفت. سعی کردیم که توزیع عادلانه باشد وعلاوه برآن فعالیت‌های دیگری نیز درحوزه فرهنگی، هنری و اجتماعی انجام دادیم وهمین باعث شد به عنوان تعاونی نمونه کشورانتخاب شویم. در حال حاضر شرکت تعاونی دارای هشت هزار نفر عضو است .
* در حال حاضر ارزش ریالی سهام به چه صورتی است؟ آیا فعالیت تعاونی سوداور هم شده است؟
ارزش دفتری سهام همان هزار تومان است ولی ارزش واقعی سهام خیلی بیشتر است چون ما در حال حاضر ساختمانی داریم که نزدیک دو میلیارد تومان قیمت دارد که مایملک همه است. اما اگر ما بخواهیم این را جزو ارزش سهام قرار بدهیم بایدهزینه زیادی بپردازیم، این کار را انجام ندادیم چون بحران نقدینگی وسرمایه درگردش داریم مگر اینکه تعاونی بخواهد منحل شود و ما بخواهیم حق و حقوق اعضا را بدهیم. آن چیزی که به تعاونی دندانپزشکان اعتبار می دهد حضور اعضاست. یعنی شرکت‌های خصوصی می‌دانند که جامعه دندانپزشکان از این تعاونی حمایت می کنند. به همین جهت کالایشان را با تخفیف دراختیار ما قرار می‌دهند و ما هم همین کالا را با سود بسیار مختصر در اختیار افراد قرار می‌دهیم .
*انتقادی که مخصوصا پارسال به فعالیت شرکت تعاونی وجود داشت برگزاری انتخابات شرکت تعاونی بود که گفته می شود بدون اطلاع رسانی و فراخوان مناسب انجام شده است. چرا از ابزارهای امروزی نظیر اس‌ام‌اس و خبرنامه چاپی و الکترونیک که می توانست افراد بیشتری از دندانپزشکان را در جریان قرار بدهد استفاده نکردید؟
اولا نحوه اطلاع رسانی و فراخوان مناسب را قانون تعیین می کند وسلیقه‌ای نیست ومجری قانون یعنی وزارت تعاون هم برآن نظارت دارد. فراخوان ما طبق قانون باید در روزنامه مورد نظر مجمع عمومی اعلام شود که ما این کار را کردیم یعنی رفتار قانونی را انجام دادیم . من خودم اصلا کاندید نبودم. اینکه دیگران بیایند و ثبت نام کنند حق قانونی‌شان بود. از طرفی تعاونی مکانی است که هرروزه افراد زیادی در آن رفت و آمد می‌کنند و انتخابات تعاونی به سرعت بین همکاران منتشر می‌شود ما اطلاعیه این انتخابات را از حدود ۵۰ روز قبل به صورت نصب اطلاعیه قانونی درمحل تعاونی انجام دادیم. حالا می‌آیند می‌گویند چرا اس‌ام‌اس ندادی؟ اول اینکه چنین چیزی در قانون نیامده و دوم اینکه تعاونی ما سیستم پیامکی وخبرنامه الکترونیک ندارد، درعین حال مطمئن باشید اکر اس‌ام‌اس هم می‌دادیم برای تخریب بهانه‌های دیکری جور می‌کردند.
*الان بعد از گذشت ۳۰ سال فلسفه ی وجودی تعاونی‌ها تغییر کرده است به نظر شما اصلا ضرورتی برای ادامه کار تعاونی‌ها وجود دارد؟ بنا نیست در اهداف و فعالیت‌های شرکت تعاونی تغییراتی انجام دهید؟
فلسفه ایجاد تعاونی‌ها بر مبنای دست‌یابی به عدالت اجتماعی و توزیع مناسب امکانات برای اعضاء است و انگیزه اولیه تشکیل آن بحران اقتصادی است واولین تعاونی یعنی تعاونی راچدیل در سال۱۸۴۰ برهمین پایه شکل گرفت. حال من از شما می پرسم: دربحران کنونی اقتصادی که بیش از گذشته چهره زشت بحران و بی‌عدالتی درجهان نمایان شده است، جایی برای تعاونی‌ها وجود ندارد!؟ چرا باید دردنیایی که هرروزه تکنولژی مدرن امکات گسترده ای را جهت رفاه بشر دردسترس قرار می دهد، خبرها به ویژه خبرهای اقتصادی انقدر ناامید کننده باشد؟ این تئوری سازی ها درعمل ناکارآمد بوده اند و درعمل رسوا شده اند ورسواتر خواهند شد.
یکی از بهترین جلوه های حضور تعاونی دندانپزشکان درجریان تحریم های اخیرو بحران ارزی کنونی جلوه گر شد. وقتی بخش خصوصی جلوی فروش کالا را گرفت و گفت :در این شرایط که دلار در حال گرانی است کالا نمی فروشم! زیرا بعدا باید به قیمت بسیار گران تری آن‌را جانشین کنم. دراین وضعیت تعاونی کماکان در انبار را باز نگه داشت و موجودی کالای خود را در اختیار دندانپزشکان قرار داد. یعنی در این موقعیت بحرانی تعاونی دندانپزشکان بود که با همان قیمت اولیه کالا را فروخت وبه رسالت خود عمل کرد.
* به‌جز توزیع کالا تعا ونی دندانپزشکان در چه عرصه های دیگری فعالیت کرده است؟
در سال ۷۲ که هیچ نشریه دندانپزشکی در کشور نبود، در تعاونی دندانپزشکان بولتن خبری دندانپزشکان را منتشر می کردیم. پس از انکه به دلیل مسائل حقوقی در انتشار ان با مشکل مواجه شدیم و نتوانستیم برای تعاونی مجوز انتشار یک نشریه بگیریم، مجوز نشریه دندانپزشکی امروز را گرفتیم.
ما دو تا کتاب از طرف تعاونی منتشر کردیم که به رایگان در اختیار دندانپزشکان قرار گرفت. کتاب کنترل عفونت و مواد دندانی گریک. در مقطعی که تبلیغات ابتلا به ایدز جامعه را فرا گرفته بود، شروع کردیم به برگزاری کارگاه‌های کنترل عفونت در تمام شهرستان‌ها. وقتی گزارش کارمان را به سازمان بهداشت جهانی دادیم ۵۰۰۰ دلار کمک مالی بلاعوض گرفتیم. از کارهای دیگر ما در تعاونی فعالیت نیکوکاری ودرمان رایگان برای نیاز مندان بود که درحال گسترش است . اولین کلینیک درمان رایگان را با نصب یک یونیت دست‌دوم در مرکز توان‌بخشی حضرت علی برپا کردیم که با کمک خیرین فعالیتش رونق گرفت. مرکزی را نیز در شیرخوارگاه امنه و مرکز کودکان کار راه‌اندازی کرده‌ایم و یک اتوبوس دست دوم را تجهیز کردیم که تا زمان زلزله بم در سطح کشور ارایه خدمات می‌داد و پس از آن در شهر بم مستقر شد.
ما برای اولین بار یک فعالیت هنری را شروع کردیم و مجوز یک گالری هنری به نام مینا را گرفتیم و چند نمایشگاه برگزار کردیم. کمیته تاریخ را تشکیل دادیم. در یک طبقه از ساختمان تعاونی موزه تاریخ دندانپزشکی را راه‌اندازی کردیم و بسیاری ایده‌های دیگر که عملی شدند وبخش دیگری به علت مشکلات معوق مانده‌اند ما حرفمان این است : تعاونی دکان نیست بلکه عرصه گسترده‌ای است که فرنگ سازی می کند. فرهنگ باهم بودن
*یکی از ویژگی‌های شخصیت شما سابقه مطبوعاتی‌تان در حوزه دندانپزشکی است. شروع فعالیت های مطبوعاتی شما از کجا بود ؟
من از زمان مدرسه به انتشار روزنامه دیواری علاقه مند بودم. دراوایل دهه هفتاد خبرنامه دندانپزشکان را منتشر کردیم و در ادامه مجوز ماهنامه دندانپزشکی امروز را گرفتم. مجوز یک نشریه دیگر را با عنوان دانش و مردم را نیز در اختیار دارم که توسط تیم استاد شهریاری منتشر می‌شود. بخشی از فعالیت‌های مطبوعاتی‌ام نیز در انجمن دندانپزشکی ایران بود من مسئول خبرنامه انجمن بودم و این اواخر با همکاری دوستان سه شماره از مجله علمی انجمن دندانپزشکی ایران را نیز منتشر کردیم.
* گویا ادبیات هم دغدغه شما بوده است.
بله، علاقه به ادبیات در خانواده ما زمینه داشت. مادرم خیلی شعر می‌خواندند، همیشه ما را با شعر امر و نهی می کرد و من خیلی به شعر گفتن علاقه داشتم. دوران دانشجویی کمتر به شعر پرداختم اما پس از آن فرصت بیشتری پیش آمد شروع به پرداختن به شعر کردم، و بالاخره سال ۷۲ اولین مجموعه شعرم را با عنوان آوازهای خاکستر منتشر کردم، الان مجموعه دومی را فراهم کرده‌ام که مشغول ویرایش آن هستم.
*به نظرتان در میان تمام فعالیت هایی که در حوزه دندانپزشکی انجام دادید، موثرترین کارتان برای جامعه دندانپزشکی کدام بود؟
کارهایی که انجام شد منوط به شخص من نبود دوستان خوش فکر و زحمت‌کش نقش مهمی داشتند، اما به نظرم آن چیزی که از همه مفیدتر بوده کمکی است که به تشکیلات و اطلاع رسانی کردم، یعنی سازماندهی در تعاونی و یا کارهایی که باعث دور هم جمع شدنمان شد. این فعالیت‌ها در تعاونی بهتر وراحت‌تر انجام شد .
*اولین باری که به عنوان دندانپزشک به خودتون افتخار کردید کی بود ؟
زمانی که که وارد کارهای خیریه شدم و بدون اینکه پولی بگیرم برای کودکان معمول ذهنی کار کردم؛ نه افتخار، بلکه احساس رضایت از خود به من دست داد. بچه‌هایی که برایشان کار می‌کردم حسی را به من دادند که جای دیگری تجربه‌اش نکرده‌ام.
*نکته‌ای که برایم مهم است اینکه شما بین این همه دغدغه چطور برای خانواده وقت می‌گذاشتید؟
شب اولی که تا ساعت ۱۲ شب جلسه داشتیم وقتی زنگ خونه را زدم خانومم در را باز نکرد و گفت برو همان جایی که تا حالا بودی! بعداز کلی خواهش در را باز کرد و من برایش توضیح دادم که این صنف من است و من دوست دارم که فعالیت کنم و… قبول کرد و گاهی هم بامن همکاری کرد. البته که بیشتر کارهای من نوشتنی است که در خانه انجام می‌دهم ولی جلساتی هست که الان کمترش کرده‌ام . مثلا اگر ما به مسافرت برویم من بیشتر می‌روم توی اتاق و می‌نویسم و کار می‌کنم. البته من در وقت گذاشتن برای خانواده‌ام کم گذاشته‌ام و نمی‌شود این را مخفی کرد.
*تا چه زمانی قصد دارید کار مطب داری را ادامه دهید؟
من اگر ده روز به مطب نروم برای خرج و دخل خانه دچار مشکل می‌شوم! با هزینه هایی که این روزها تحمیل می‌شود چاره‌ای جز کار کردن ندارم و اگر کار نکنم دچار مشکل می‌شوم. فکر کنم آخرین درمان را قبل از ناتوانی ناگزیر خود انجام دهم!
*اگر دندانپزشک نمی شدید چه کار دیگری را انتخاب می کردید؟
خیلی دلم می خواست ادبیات بخوانم، من پدرم را خیلی دوست داشتم، کارمند مخابرات و آدم صاف و ساده ای بود و همیشه من را نصیحت می کرد. هفده ساله بودم و شعر یکی ازمشاهیر رامی خواندم که پدرم به من گفت خواندن خوب است امااگر این کتاب را به بقال بدی هیچی بهت نمی دهد!درست را هم بخوان. این جمله تاثیر عمیقی روی من گذاشت. من درست در آن زمان فوتبال هم بازی می کردم و حتی در دسته ۲ فوتبال تهران توپ زدم. همین حرف باعث شد همه اینها را رها کنم و بچسبم به درس خواندن. ناراضی نیستم اما اگر دندانپزشک نمی شدم حتما ادبیات می خواندم.
* در حال حاضر و با وجود تشکیل نهادها و انجمن‌های جدید دندانپزشکی و فعالیت نشریات و سایت‌های مختلف در این حوزه، وضعیت صنفی جامعه دندانپزشکی را چگونه ارزیابی می کنید؟
هنوز فضا آن طوری که باید صمیمی نشده است. اگر رابطه‌ها دوستانه باشد و همه ما درقالب انجمن‌های مختلف و تعاونی‌ها امکانات مادی ومعنوی خود را روی هم بگذاریم نه تنها مشکلات حل می شود بلکه امکانات جدیدی به دست می آید که اکنون از آن غافل بوده‌ایم.
* بحث داغ این روزها تشکیل انجمن ایمپلنتولوژی است. نظر شما درباره تشکیل این انجمن چیست؟ اصلا چه نیازی به تشکیل این انجمن جدید بود؟
رشته ایمپلنت در هیچ جای دنیا تخصص نیست و دندانپزشکان عمومی بار اصلی خدمات را به دوش می کشند پس ما نمی‌توانیم به دندانپزشکان عمومی که بخش زیادی از خدمات ایمپلنت را به دوش می کشند اجازه ندهیم جزو هیات مدیره انجمن باشند. هر کسی با ارائه مدارک دوره هایی که گذرانده و می تواند عضو انجمن شود.
* چرا فقط تخصص ایمپلنت درانجمن جدید پذیرفته شد و تخصص های مرتبط مانند رادیولوژی پذیرفته نشد؟
رادیولوژی پاراکلینیک است و به تعبیه درست ایمپلنت کمک می کند . این انجمن برای کسانی است که ایمپلنت را تعبیه می‌کنند. به هر حال به اعتقاد من باید یک سری مبانی و گزارش کارهایی که انجام داده و دوره هایی که دیده است
* با توجه به موضع گیری های شده سرانجام کار چه می شود؟
این موضع گیری‌ها تقصیر بنیانگذارن نیست زیرا اساس‌نامه توسط وزارت بهداشت تهیه شده است آنها باید فکری به حال این مساله می کرند. اما متاسفانه اینطوری نشده و وزارت بهداشت جایگاهی برای دکترهای دندانپزشک عمومی درمدیریت این انجمن در نظر نگرفته است. بنا براین اشکال اصلی دراساسنامه ارایه شده از سوی وزارت بهداشت است که باید با کمک وزارتخانه و اعضاء کنونی انجمن ایمپلنتولوژی حل شود.
