داروساز، انیماتور، تصویرگر کتاب کودک

نورالدین زرین‌کلک زاده ۲۰ فروردین ۱۳۱۶ در مشهد، نویسنده و تصویرگر کتاب کودک و انیمیشن‌ساز است. او دبیرستان را در تهران تمام کرد و در سال ۱۳۳۴ وارد دانشگاه تهران شد. در سال ۱۳۴۰ دکترای داروسازی اش را می‌گیرد و با درجه ستوانی در بهداری ارتش مشغول کار می‌شود.

زرین کلک را پدر انیمیشن ایرانی می‎دانند. او خوشنویسی و نقاشی را نزد پدر آغاز کرد و به موازات تحصیلات رسمی در کلاس‌های هنرستان کمال ‌الملک شرکت کرد و از محضر استادانی چون محمود اولیاء، محمدعلی زاویه و محمد مهردان بهره‌مند شد. در ۱۲ سالگی اولین کار گرافیکی‌اش روی کتاب قصه‌ای چاپ شد و در ۱۶ سالگی با کاریکاتورهای سیاسی پا به دنیای مطبوعات گذاشت. در سال ۱۳۳۵ در کنکور دانشکده هنرهای زیبا پذیرفته شد اما مقررات نظام مانع ورود او شد.

از سال ۴۰ تا ۵۰ را به مصور کردن کتاب‌های درسی و کتاب‌های جیبی گذراند و سپس به دعوت کانون پرورش فکری به بلژیک رفت تا فیلم‌سازی پویانمایی را بیاموزد. در سال ۵۳ اولین مدرسه پویانمایی را در ایران تاسیس کرد و سه سال بعد رشته پویانمایی را در دانشگاه فارابی (دانشگاه هنر امروز) دایر کرد. این هنرمند از هم‌دوره‌ای‌‌های فرشید مثقالی، علی‌اکبر صادقی، مرتضی ممیز و آراپیک باغداساریان است که در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سبک و سیاق ساخت فیلم‌های انیمیشن را متحول کردند.

او که قبل از فعالیت در کانون در موسسه‌ انتشاراتی فرانکلین برای کتاب‌های درسی نقاشی می‌کشید، به پیشنهاد فیروز شیروانلو از همکاران موسسه‌ فرانکلین، به کانون دعوت شد تا در واحد مصورسازی کتاب‌های کودک و نوجوان به کار بپردازد. “کلاغ‌ها” نخستین کتابی بود که برای تصویرسازی به او سفارش داده شد. برگزاری جشنواره کودکان و نوجوانان در اواخر دهه‌ 1340، در ساماندهی به بخش امور سینمایی موثر واقع شد و پس از برگزاری نخستین جشنواره در سال (1348) زرین‌کلک به بلژیک اعزام شد تا در آکادمی هنرهای زیبای شهر گان در رشته‌ متحرک‌سازی آموزش ببیند. وی در بلژیک دو فیلم وظیفه‌ اول (1971) و “زمین بازی با بوش” (1971) را ساخت و پس از بازگشت به ایران (1351) در مرکز سینمایی کانون به کار مشغول شد. هر دو فیلم جوایزی در جشنواره‌های خارجی کسب کردند.

او از سال ۱۳۵۰ در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به ساختن فیلم های انیمیشن پرداخت که اولین آن‌ها “تداعی” و بعدی “اتل متل توتوله ” بود. سپس “دنیای دیوانه دیوانه” و فیلم بلندی به نام “امیرحمزه” را ساخت. “زال و سیمرغ”، “قصه گل قالى”، “قصه کرم ابریشم”، “نوروزها و بادبادک‌ها”، “کورش شاه”، “وقتى که من بچه بودم”،” زال و رودابه”،” افسانه‌هاى آسیائى”، “اگر مى‌توانستم”، “آ اول الفباست”، “کارخانهٔ همه کاره”، “قضیه فیل و فنجان” و “از آب‌ها” از جمله آثار زرین کلک در زمینه تصویرسازی برای کتاب کودک و نوجوان است.

زرین کلک برای آثار تصویرگری و پویانمایی خود جایزه‌های پرشماری دریافت کرده است، همچون: جواهر قرن (بیستم) از فستیوال بین‌المللى فیلم آنسى (فرانسه در سال ۲۰۰۰) براى فیلم دنیاى “دیوانه دیوانه دیوانه”، جایزه موزه ایلوستراسیون توکیو (ژاپن) براى کتاب “ملانصرالدین” (۲۰۰۰)، لوح تقدیر نمایشگاه کتاب بولونیا، براى کتاب ” آ اول الفباست” (۱۹۸۷)، نشان کتاب برگزیده سال (شورای کتاب کودک ایران) براى کتاب “وقتى که من بچه بودم” (۱۳۵۴)، سیب طلائى بى‌ینال براتیسلاوا براى کتاب “کلاغ ها” (۱۹۷۱)، نشان بهترین کتاب سال یونسکو (توکیو/ژاپن) براى همین کتاب (۱۹۷۰)، کتاب برگزیده ی سال شورای کتاب کودک ایران براى کتاب “افسانه سیمرغ” (۱۳۴۸)، نشان بهترین کتاب سال یونسکو ایران براى کتاب “کلاغ ها ” (۱۳۴۹) از جمله این جوایز اند. سندباد یکی از آخرین کارهای زرین‌کلک است که در هالیوود نیمه ‌تمام رها شد و در آن سمت کارگردان هنری داشت. پس از آن زرین‎کلک یک انیمیشن 17 دقیقه‌ای برای کتاب داستان‌های ملانصرالدین تصویرسازی کرد.